Иќдоми башардўстона ва созандаи Пешвои миллат дар њалли мушкилоти обии сайёра

     Дар љањон истифодаи самараноки об ва захирањои обї яке аз масоили мураккаб ба њисоб меравад. Лекин њалли дурусти он имрўз на барои як минтаќа, балки кулли сайёра бисёр муњим мебошад. Аз рўи нишондињандањо муайян мегардад, ки агар истифодаи самараноки об таъмин карда нашавад, хатари камобї ва нестшавии оби тоза тањдид мекунад. Чунончи, тибќи арзёбињои муътамад то соли 2030 таќрибан нисфи ањолии сайёра ба мушкилоти норасоии об дучор мегардад ва то соли 2050 камбудии он шиддат меёбад. Ба љуз ин, бўњрони молиявї дар чанд соли охир садди таъмини пурраи маблаѓгузорї дар соњаи об гардидааст. Дар ин вазъият давлатњои минтаќа танњо ба рушди њамкорї ва шарикї дар соњаи об, бо таљдиди назар дар барномаю стратегияњои истифодабарии об, хусусан дар соњаи кишоварзї ва ќабули ќарорњои муштараки ба рушди устувори тамоми минтаќа ва њар як давлати алоњида мусоидаткунанда метавонанд масъаларо њаллу фасл намоянд. Бо дарназардошти ин мушкилињо ва дарки сариваќтии ин масъалаи муњим Президенти ЉТ, муњтарам Эмомалї Рањмон иброз дошта буданд, ки таъсис додани фондњои гуногуни миллї ва минтаќавии глобалї, инчунин дигар ташаббусњо доир ба бењсозии маблаѓгузории соњаи об ба хотири мусоидату мадад, аз љумла ба кишварњои камтараќќї ва давлатњои хурди љазиравї дар њалли ин масъалањо иќдоми сариваќтї хоњанд буд. Пешвои миллат ба масъалаи об ва истифодаи самараноку оќилонаи он дар сатњи байналмилалї бо иќодомоти наљиб баромад карда, пешнињодњои мушаххас ироа медоранд. Ба андешаи Пешвои миллат, самти муњими фаъолият бояд ба сўи иќтисоди «сабз» равона гардад. Ба ин васила захирањои об ба њайси манбаи таљдидшавандаи неруи барќ мавќеи арзанда пайдо мекунад. Мавриди зикри хос аст, ки бо иќдоми Асосгузори сулњу Вањдати миллї – Пешвои миллат, Прези- денти ЉТ, муњтарам Эмомалї Рањ- мон соли 2003 – «Соли байналмилалии оби тоза», солњои 2005- 2015 Дањсолаи байналмилалии амал «Об барои њаёт», соли 2013 – «Соли байналмилалии њамкорї дар соњаи об» эълон гардида, ин барномањо ба пешгирии офатњои табиї ва њалли проблемањои глобалї мусоидат намуданд. Њаќ бар љониби Пешвои миллати мо аст, ки пайваста дар њамоишњои байналмилалї оид ба масъалањои об бо дарки амиќи масъала таъкид менамоянд, ки мавзўи захирањои об бояд наќши калидї дошта бошад. Сарвари давлат натанњо масъалањои мураккабу дурустро амиќ баррасї месозанд, балки роњњои њалли онро низ пешнињод менамоянд. Тавре дар ин маврид изњор доштанд: «Гузашта аз ин, дар минтаќа захирањои кофие мављуданд, ки азхудсозии ботадриљи онњо ба кишварњо имкони бадаст овардани фоидаи иловагиро муњайё мегардонад. Ба назари мо, фаќат њамкории пурсамар дар арсаи истифодаи оќилонаи захирањои об имконияти ба об таъмин намудани ањолии кишварњои минтаќаро фароњам оварда, дар баробари ин ба њифзи муњити зист мусоидат менамояд». Таваљљуњи љањониён ба масъалаи об беш аз пеш бояд бењтар шавад ва онро њаргиз як масъалаи одї нањисобанд. Яъне масъулияти тоза нигоњ доштани об, истифодаи оќилонаю самараноки он бар дўши њама аст. Лозим ба ёдоварист, ки Маљмаи Умумии СММ 21 декабри соли љорї ќатъномаи «Дањсолаи бай- налмилалии амал «Об барои рушди устувор 2018-2028»-ро, ки аз љониби ЉТ пешнињод шуда буд, ќабул намуд. Дар робита ба ин аз номи Дабири кулли СММ Пан Ги Мун ва Раиси Маљмааи Умумии СММ Питер Томсон ба унвони Асосгузори сулњу вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти ЉТ муњтарам Эмомалї Рањмон номаи табрикї ирсол гардид. Аз ин рў, боиси ифтихор ва сарфарозист, ки бо ташаббус ва иќдоми созандаи Пешвои миллат ќатъномаи Маљмааи Умумии СММ «Дањсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, 2018-2028» ќабул гардид. Ќатъномаи мазкур мисли ташаббусњои ќаблии Тољикистон дар мавзўи об дар Маљмааи Умумии СММ дастгирии њамаљониба ёфта, бо иттифоќи оро ќабул гардидани он ањамияти љањонї дорад. Дањсолаи нав дар роњи тањким ва мусоидат ба татбиќи њадафњои рушди устувори марбут ба захирањои об сањми арзишманд гузошта, маќсади нави стратегии љомеаи љањонї мегардад, ки ба хотири њаёт ва бењдошти инсоният равона шудааст. Дањсолаи нав дастовардњои ќаблии соњаи обро тањким бахшида, љињати мутамарказ гардидани саъю талош ва њамбастагї оид ба њаллу фасли минбаъдаи масъалањои об заминаи хубе фароњам оварда, натиљаи нек медињад. 

Мудири кафедраи њуќуќи наќлиёт

ва њуќуќи истифодаи сарватњои табиї

                                         номзади илмњои њуќуќшиносї, дотсент                                   

 Ќурбонов Ќ.Б.